“Chết chắc!”
Theo dự thảo, các DN, HTX vận tải có trụ sở đóng tại trung tâm các tỉnh, TP phải có số lượng xe tối thiểu 50 chiếc mới được kinh doanh. Còn các đơn vị có trụ sở đóng tại trung tâm các huyện, xã phải có tối thiểu 30 xe.
Ông Lâm Văn Phấn, Chủ nhiệm HTX Việt Thắng (TP.HCM), nhẩm tính: Mỗi đầu xe khách, xe buýt hiện nay có giá trị trung bình từ 500 triệu đến một tỷ đồng. Vậy nếu buộc HTX phải có 50 đầu xe thì HTX phải có tương đương 25 đến 50 tỷ đồng, “coi như DN, HTX vừa và nhỏ chết chắc rồi” - ông Phấn nói.
Thống kê sơ bộ của Cục Đường bộ cho thấy cả nước có khoảng 500 đơn vị vận tải có dưới 30 xe và khoảng 100-200 đơn vị dưới 50 xe. Nếu đối chiếu theo quy định trong dự thảo thì sẽ có khoảng 700 đơn vị không đủ điều kiện hoạt động, phải bán xe hoặc chuyển sang kinh doanh lĩnh vực khác.
Theo các DN, HTX, đề xuất trên đây trái với Luật Doanh nghiệp và Luật Hợp tác xã. Vì lẽ số đầu xe là sự thể hiện cụ thể số vốn do các thành viên hoặc xã viên góp vào DN hoặc HTX. Theo cả hai luật trên, tổng số vốn là quyền của các thành viên hoặc xã viên cùng thống nhất, quyết định ghi trong điều lệ của DN hoặc HTX và đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước. Như vậy, một nghị định không thể ấn định cụ thể số vốn (số đầu xe) để truất đi quyền tự quyết định vốn kinh doanh của DN, HTX.
Ngược lại, ông Đỗ Xuân Hoa, Trưởng phòng Vận tải, Cục Đường bộ Việt Nam, khẳng định quy định trên không trái với Luật Doanh nghiệp. Bởi: “Pháp luật đã có những quy định cho phép cơ quan quản lý nhà nước về chuyên ngành được phép ban hành những điều kiện kinh doanh trong phạm vi của mình. Hơn nữa, đây mới chỉ là dự thảo của Bộ GTVT, còn phải lấy ý kiến của các bộ sau đó mới trình Chính phủ” - ông Hoa nói. Theo ông Hoa, quy định trên được thực thi sẽ giúp nâng cao chất lượng vận tải. Hành khách sẽ không còn phải chịu cảnh bị nhà xe “hành xác” thường do những đơn vị hoạt động manh mún kinh doanh theo kiểu chụp giật gây ra.
Phải mạnh và đủ chất lượng
Ông Đỗ Xuân Hoa cho biết khi xây dựng dự thảo trên, cơ quan soạn thảo đã tham khảo kinh nghiệm từ rất nhiều nước. Thái Lan, Hàn Quốc đều có những quy định rất chặt chẽ, chẳng hạn DN phải có bao nhiêu xe, chất lượng như thế nào mới được phép kinh doanh vận tải. Còn ở nước ta, số lượng DN vận tải tuy nhiều nhưng hết sức manh mún, có những đơn vị chỉ có vài xe nên sức cạnh tranh yếu. Đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước cũng rất khó khăn trong việc quản lý, ngăn chặn các vi phạm về trật tự vận tải và an toàn giao thông. Vì thế, việc ban hành quy định này trước hết nhằm chấn chỉnh hoạt động vận tải, xây dựng các DN mạnh, đủ sức cạnh tranh với các công ty liên doanh...
Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, đồng thời là một viên của ban soạn thảo cũng đồng tình ý kiến ông Hoa rằng các đơn vị phải sát nhập lại để làm nên những DN vận tải mạnh.
Thêm giấy phép con
Theo dự thảo, khi chở khách theo hợp đồng hoặc khách du lịch, trên xe phải có danh sách hành khách đi xe theo quy định của Bộ GTVT. Theo ông Lâm Văn Phấn, đây là đề xuất “thụt lùi”. Nghị định 110 năm 2006 không có quy định này. “Buộc trên xe du lịch phải có danh sách hành khách (nhất là với khách quốc tế) là cách “săm soi” dễ... đuổi khách, huống gì đây là loại giấy phép con đã bị loại trừ từ lâu” - ông Phấn nói.
Theo quy định hiện hành, DN, HTX chỉ cần có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vận tải do Sở Kế hoạch và Đầu tư hoặc phòng kinh tế quận, huyện cấp là được quyền hoạt động. Nhưng nay Bộ GTVT đề xuất DN, HTX phải làm thêm giấy phép kinh doanh vận tải bằng ôtô và được cơ quan có thẩm quyền cấp có thời hạn năm năm. Một phó chủ nhiệm HTX Thống Nhất, quận 6 (TP.HCM) đặt vấn đề: Như vậy, ngoài giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, DN, HTX phải xin thêm loại giấy phép con mới. “Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thì không có thời hạn, còn giấy phép kinh doanh vận tải có thời hạn năm năm là một quy định gây khó cho ngành vận tải!” - vị này nói.
Sẽ có lộ trình thực hiện
Nói về tính khả thi của quy định trên, hầu hết thành viên trong ban soạn thảo nghị định về điều kiện kinh doanh vận tải bằng ôtô đều cho rằng đây mới chỉ là dự thảo, còn phải tiếp tục lấy ý kiến của nhiều bộ, ngành và các cơ quan chức năng. Ông Nguyễn Văn Quyền - Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho hay, sau khi lấy ý kiến của các đơn vị, có thể sẽ có những thay đổi như điều chỉnh số lượng phương tiện xuống thấp hơn hoặc cao hơn.
Một thành viên của bạn soạn thảo còn cho biết thêm nếu quy định trên được chấp thuận thì sẽ có lộ trình thực hiện. Theo đó, trong năm đầu tiên, các DN mới thành lập muốn tham gia hoạt động vận tải bắt buộc phải có đủ điều kiện trên. Sang năm thứ hai hoặc thứ ba thì mới áp dụng đối với các đơn vị đang hoạt động. Vị này cũng tiết lộ: Hiện đang có ý kiến là sẽ sửa đổi theo hướng quy định trên sẽ chỉ áp dụng đối với các đơn vị vận tải hành khách, taxi, còn với các đơn vị chạy hợp đồng hoặc du lịch thì sẽ không áp dụng.
Theo Pháp luật TPHCM