Tuy nhiên, khi nhập siêu và lạm phát tăng, ôtô trở thành mặt hàng bị hạn chế tiêu dùng với hàng loạt các chính sách thắt chặt. Với xe nguyên chiếc, hết tăng thuế nhập khẩu lên 70%, rồi 83%, giá tham chiếu tính thuế cũng tăng, rồi nộp thuế ngay tại cảng và mới đây nhất là nhập khẩu phải có giấy phép…khiến nhiều đơn vị nhập khẩu “trót” nhập hàng ồ ạt “chạy” thuế rơi vào tình cảnh lao đao, thua lỗ.

Ngay cả các liên doanh như Mercedes, Toyota , Ford cũng chật vật với những sản phẩm nhập nguyên chiếc của mình từ đầu năm tới nay bởi họ không ngờ thị trường lại xoay chiều nhanh đến thế.

Thế nhưng, mối quan tâm hàng đầu của các liên doanh này lại không phải là xe nhập mà là xe lẳp ráp trong nước. Nếu như nửa đầu của năm nay, sản lượng xe mà các thành viên VAMA bán được vẫn tăng khá thì thời gian gần đây, xe nội cũng ngấm “đòn” tăng thuế nhập khẩu linh kiện cũng như lạm phát, khó khăn chung của nền kinh tế.

Họ lo lắng về các chính sách hạn chế ôtô tiếp tục được đưa ra. Ngày 25/8 tới, lệ phí trước bạ sẽ chính thức tăng từ 5% lên từ 10-15% khiến chi phí lưu hành một chiếc xe mới đắt thêm cả trăm triệu đồng. 

Chưa dừng lại ở đó, theo dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang được Bộ Tài chính soạn thảo và dự kiến trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp cuối năm nay, thuế TTĐB sẽ bị áp theo dung tích xy-lanh (dưới 2.0 thuế suất 50%, từ 2.0-3.0 là 60% và từ 3.0 trở lên là 70%). Nếu dự thảo này được thông qua, thuế TTĐB của các mẫu xe chủ đạo của nhiều liên doanh là đa dụng/thể thao việt dã (MPV/SUV) sẽ tăng ít nhất là gấp đôi so với hiện nay (hiện dưới 5 chỗ là 50%, 6-15 chỗ là 30%, từ 15-24 chỗ là 15%).…

“Nhượng bộ” để giữ thuế ổn định

Theo ông Kim Jung In, Phó Chủ tịch VAMA, Tổng giám đốc GM Daewoo, các cơ quan chức năng cần tính toán kỹ hơn trước khi quyết định tăng thuế TTĐB theo dung tích vì có những mẫu xe 6-9 chỗ ngồi sẽ bị tăng thuế gấp đôi so với trước mặc dù các mẫu xe này không chỉ phục vụ cho mục đích cá nhân. Ông Michael Pease, Tổng Giám đốc Ford VN, cho rằng hiện thị trường Việt Nam vẫn còn quá nhỏ bé ( chưa đầy 100.000 chiếc/năm) nên đòi hỏi mức nội địa hóa cao ngay rất khó.

Đại diện cho Toyota VN, bà Đặng Phan Thu Hương, Phó Tổng Giám đốc, cho rằng việc liên tục điều chỉnh các loại thuế và phí vừa qua cũng như việc dự kiến tăng thuế TTĐB trong thời gian tới sẽ gây ảnh hưởng đến sự ổn định hoạt động sản xuất, tác động tiêu cực tới nền kinh tế.

Chủ tịch VAMA kiêm Tổng giám đốc Mercedes-Ben VN Udo Loersch cho biết, VAMA đang thảo luận nhiều giải pháp để kiến nghị lên Bộ Tài chính, trong đó tất cả các thành viên VAMA sẵn sàng ngừng nhập khẩu xe và phân phối xe nguyên chiếc như là một thiện chí của VAMA…

Hàng đặc biệt nên cần đánh thuế TTĐB

Tính tới thời điểm này, mẫu xe có tỉ lệ nội địa hóa cao nhất cũng chỉ là 33% (xe Innova), còn lại rất thấp, chỉ 5-10% với các sản phẩm có giá trị gia tăng thấp như dây điện, ắc quy, một số loại kính…

TS Phan Đăng Tuất, Viện trưởng Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược và chính sách công nghiệp, Bộ Công Thương, cho biết hiện cả nước chỉ có khoảng 250.000 chiếc xe con cá nhân, chiếm khoảng 0,3% dân số. “Đây là con số không lớn, và rõ ràng nếu so với điều kiện thu nhập, mức sống của người dân thì rõ ràng đây là hàng hóa đặc biệt nên cần phải đánh thuế TTĐB”- ông Tuất nói.

Ông Tuất cũng cho rằng, khi nói ngành ôtô thì nhiều người hiểu lầm là xe con, nhưng còn một bộ phận rất quan trọng khác là xe tải, xe buýt và xe chuyên dùng. “Tăng thuế TTĐB như vậy chỉ tác động đến loại xe 6-9 chỗ ngồi trong nhóm xe con, chứ không tác động nhiều tới ngành ôtô. Theo thống kê của chúng tôi thì chỉ có 35% là xe con, còn lại 65% là xe tải, xe bus, xe chuyên dùng” – ông Tuất nhấn mạnh. 

Bài, ảnh: Quỳnh Trang- VnMedia