Dịch một cách nôm na thì “kuruma banare” nghĩa là “phi cơ giới hóa” - một xu hướng đã và đang ảnh hưởng rất nhiều đến thị trường ô tô Nhật Bản từ suốt năm 1990 trở lại đây. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, trong đó đáng kể nhất phải nói đến sự mất đi niềm đam mê đối với ô tô của giới trẻ Nhật Bản.
Ngày nay, thay vì tiết kiệm để có thể sở hữu một chiếc ôtô, ngày càng nhiều người tiêu dùng trẻ tuổi đang dùng tiền để trang bị cho mình những chiếc điện thoại di động và những chiếc máy tính gia đình tối tân. Theo số liệu của Newsweek, trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2005, tỷ lệ tiêu dùng hàng năm dành cho xe hơi trên mỗi hộ gia đình tại Nhật đã giảm đi 14%, xuống chỉ còn 600 đô-la; trong khi đó, con số này dành cho internet và thuê bao điện thoại di động lại tăng đến 39%, đạt tới 1.500 đô-la mỗi năm.
Nghiên cứu càng mở rộng đối với lớp trẻ thì kết quả đối xứng lệch lại càng rõ nét hơn. Kimiyuki Suda, chuyên gia 34 tuổi tại một công ty dịch vụ internet, bày tỏ quan điểm của mình: “Sở hữu một chiếc ôtô chỉ là ’mốt’ của thế kỷ 20.”
“Xe hơi đã từng là biểu tượng cho địa vị của chúng tôi, cho một phong cách Tây Âu hiện đại mà chúng tôi khao khát” – Ryuichi Kitamura, một chuyên gia đồng thời là giáo sư vận tải tại Đại học Kyoto, cho biết. Theo ông, với giới trẻ ngày nay “điều đó đã hoàn toàn không còn tồn tại.”
Một trong những yếu tố khiến cho ôtô ngày nay không còn được ưa chuộng chính là nguyên nhân về mức chi phí sở hữu quá cao. Nếu tính cả chi phí cho việc đỗ xe, bảo hiểm, và rất nhiều các loại phí khác, thì chỉ riêng việc sở̉ hữu một chiếc ô tô cũng tiêu tốn của bạn đến 500 đô-la mỗi tháng. Mặt khác, tiền thuế đánh vào việc mua một chiếc xe mới ở Nhật cũng cao hơn rất nhiều so với ở Mỹ: chi phí này cho một chiếc ôtô tại Nhật là 17.000 đô-la, cao hơn ở Mỹ gấp 4,1 lần.
Ngoài ra, hiện tượng phi cơ giới hóa còn là hậu quả của chính sự phát triển cuộc sống đô thị. Kể từ năm 1990, dân số thành thị ở Nhật đã tăng lên đến gần 20%. Nhật Bản cũng là một trong những nước có hệ thống giao thông đồ sộ nhất thế giới. Kết quả là, nhiều người tiêu dùng đã quyết định bán đi chiếc ôtô của họ để đổi lấy những chiếc vé tàu điện ngầm.
Sự kết hợp những yếu tố thị trường như trên đã khiến cho doanh số thu được từ việc bán ôtô mới tại Nhật giảm đi 6,7% kể từ năm ngoái. Nếu nhìn bao quát hơn có thể thấy xu hướng suy giảm thị trường này đã kéo dài trong suốt 18 năm qua. Cụ thể là vào năm 1990, số lượng ôtô mới bán được đạt mức 7,8 triệu chiếc; đến năm 2007, con số này đã tụt xuống chỉ còn 5,4 triệu xe.
Tuy nhiên, sự sụt giảm doanh thu hiện thời vẫn chưa tạo ra nhiều gánh nặng cho các hãng sản xuất ôtô. Nhờ vào lượng cầu lớn tại một số thị trường mới nổi như Ấn Độ và Trung Quốc, các nhà sản xuất ôtô Nhật Bản hầu như đã có thể bù đắp được cho sự ế ẩm của thị trường trong nước. Mặc dù vậy, các nhà phân tích vẫn bày tỏ sự lo ngại rằng tình trạng suy giảm này sẽ sớm làm ảnh hưởng đến các hãng sản xuất ô tô, cũng như một xu hướng “kuruma banare” tương tự cũng sẽ sớm xuất hiện tại thị trường ôtô châu Âu.
Trong khi đó, dễ dàng thấy được một bộ phận kinh tế của Nhật Bản không hề phải lo ngại đến sự ảnh hưởng của xu hướng này - đó là các công ty cung cấp dịch vu cho thuê xe ôtô. Thói quen thuê xe để dạo chơi xa vào dịp cuối tuần của những cư dân trẻ ngoại thành đã tạo ra mức tăng trưởng trong vòng 8 năm gần đây của ngành kinh doanh này là 30%.
G.L - AUTONET.COM.VN